در شرایطی که ائتلاف ناتو با برگزاری مانورهایی تلاش دارد برای آنچه «تهدید روسیه» می‌خواند آماده باشد، عدم هماهنگی نیروها و تجهیزات و اختلافات داخلی میان کشورهای عضو از جمله در مسائل مالی و درک «تهدیدها» موانعی هستند که تا قبل از این شناخته‌شده نبودند و ناتو را برای همسو کردن اعضا به تکاپو انداخته است.
هداپرس:نشریه آمریکایی وال‌استریت‌ژورنال در مطلبی با اشاره به رزمایش ناتو در لتونی و چالش‌های پیش روی این ائتلاف در گزارشی آورده است: نیروهای ناتو از ۱۴ کشور ماه گذشته در یک منطقه جنگلی در لتونی جمع شدند تا در بزرگ‌ترین رزمایش نظامی ناتو از زمان جنگ سرد شرکت کنند و بار دیگر، تمرکز بر روسیه بود. مانور در تاریکی اول صبح با یک هشدار آغاز شد: نیروهای دشمن از مرز لتونی با روسیه عبور کردند و در حال نزدیک شدن به پایتخت هستند.
سپس با برقراری ارتباط به زبان‌های مختلف از طریق انواع مختلف رادیو، نیروها برای عقب راندن مهاجمان ساختگی به سمت تالاب‌هایی که تانک‌های آنها را غرق می‌کرد، به تکاپو افتادند. «اسکارس کودلیس» از ارتش لتونی که فرماندهی تیپ خودروهای زرهی سنگین را از موقعیتی در جنگل بر عهده داشت، گفت: «آنچه مهم‌تر است، نشان دادن آمادگی برای اقدام سریع و استقرار برای دفاع از مرزهای لتونی و ناتو است.»
این پاسخ مستلزم همکاری نیروهایی از دوردست‌هایی مانند کانادا و آلبانی بود که در ارتباطات، شیوه‌های میدان نبرد یکدیگر را درک کرده و سیستم‌های تسلیحاتی متفاوت را هماهنگ کنند.
از زمانی که مسکو شبه‌جزیره کریمه اوکراین را در سال ۲۰۱۴ تحت کنترل خود گرفت، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) چشمش به مرز اروپا با روسیه است. مانور امسال که «مدافع ثابت‌قدم ۲۰۲۴» نام دارد، با هدف ارسال پیامی به مسکو برگزار می‌شود؛ این ائتلاف آماده دفاع از اعضای خود است، به‌ویژه آنهایی که در نزدیکی مرز روسیه قرار دارند، از جمله لتونی.
پس از جنگ سرد، تفاوت‌ها در زبان، سیستم‌های ارتباطی و تسلیحات در داخل ناتو اهمیت چندانی نداشت، زیرا سربازان آنها به ندرت شانه به شانه هم می‌جنگیدند. در عوض، بسیاری از آنها بعد از استقرار کوتاه‌مدت در افغانستان، عراق و جاهای دیگر که از مدت‌ها قبل برنامه‌ریزی شده بود، جابجا شدند. نیازهای تجهیزاتی مشخص بود و هر متحدی تدارکات خود را در دست داشت.
اکنون، آمادگی برای جنگ ائتلاف بار دیگر اولویت ناتوست و نیروها باید بدانند چگونه در میدان نبرد با یکدیگر همکاری کنند. «جاناتان کاکس» از ارتش کانادا که به رهبری «رزمایش پیکان بلورین» که به بخش لتونی از مانورهای ناتو که شامل مانورهای هوایی، زمینی و دریایی در سراسر کشورهای عضو است، کمک کرد، گفت: «ادغام همه کشورها یک چالش است.»
ناتو که هفتاد و پنجمین سالگرد تاسیس خود را در ۴ آوریل جشن گرفت، از جهاتی در حال قوی‌تر شدن است. فنلاند و سوئد پس از چندین دهه دوری از عضویت، به آن پیوستند. اعضای اروپایی ناتو بیشتر از زمان جنگ سرد، برای امور نظامی هزینه می‌کنند. «ینس استولتنبرگ» دبیر کل ناتو به‌تازگی گفت امسال برای اولین بار در دهه‌ها، اعضای اروپایی به طور کلی به تعهدات مالی خود در قبال این ائتلاف عمل خواهند کرد.
اما این اتحاد با اختلافات دیگری مواجه است. رهبران ناتو در مورد اینکه آیا اوکراین و سایر اعضای مشتاق باید اجازه عضویت داشته باشند یا خیر، اختلاف‌نظر دارند. رقابت برای جانشینی استولتنبرگ در اواخر سال جاری، باعث تنش میان اعضای قدیمی و جدیدتر از بلوک شرق سابق شده است.
و بسیاری از کشورهای ناتو، از جمله ۶ عضو از ۱۲ عضو موسس آن، تا رسیدن به سطح بودجه نظامی که یک دهه پیش متعهد به دستیابی به آن بودند، فاصله دارند. این هزینه کم، آنها را هدف حملات دونالد ترامپ، نامزد جمهوری‌خواه ریاست جمهوری آمریکا قرار داده و شک و تردیدهایی را در مورد آینده این ائتلاف در صورت پیروزی دوباره او در نوامبر ایجاد کرده است.
در طول تاریخ، بسیاری از اتحادهای نظامی –از جمله آنهایی که ناپلئون را شکست دادند و در جنگ جهانی دوم پیروز شدند– ارتش‌های متفقین را به طور جداگانه اما تحت فرماندهی مشترک درگیر کردند. هدف ناتو، آماده کردن متحدان برای جنگیدن در کنار یکدیگر است.
مانورهای امسال که بزرگ‌ترین رزمایش‌ها از سال ۱۹۸۸ است، طی چهار ماه تا ماه مه در مکان‌هایی از دایره قطب شمال تا دریای سیاه برگزار می‌شود. آنها شامل حدود ۹۰ هزار سرباز، ۱۱۰۰ خودروی جنگی، ۸۰ هواپیما و ۵۰ کشتی نیروی دریایی هستند.
عملیات در لتونی یکی از چندین مانورهایی بود که در نزدیکی مرز اروپا با روسیه انجام شد. در سال ۲۰۱۶، پس از اینکه مسکو شبه‌جزیره کریمه را در اختیار گرفت و به تحرکاتی در شرق اوکراین کمک کرد، اعضای ناتو موافقت کردند که نیروها را به‌طور مداوم از طریق اعضای آسیب‌پذیر شرقی خود جابجا کنند و مشخص کنند کدام کشور عضو، رهبری دفاع از هر کشور را به عهده خواهد گرفت.
ایالات متحده در لهستان، آلمان با لیتوانی، بریتانیا با استونی و کانادا با لتونی همکاری می‌کنند. پس از حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، ناتو نیروهای خود را در این کشورها تقویت و مشارکت در اسلواکی، مجارستان، رومانی و بلغارستان را اضافه کرد.
این مشارکت‌ها بیش از هر زمان دیگری از زمان جنگ سرد، زمانی که ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه سربازان خود را در آلمان غربی مستقر کردند، متحدان را به هم پیوند داده است. رزمایش لتونی که در نزدیکی ریگا، پایتخت این کشور برگزار شد، یکی از بین‌المللی‌ترین رزمایش‌های ناتو در سال جاری بود. ۱۱ کشور عضوی که قبلا در لتونی نیروهای مستقر داشتند، از جمله کانادا، نیروهایی از ایالات متحده، ایسلند و استونی که در همسایگی لتونی است، به آنها پیوستند.
کشورهای ناتو در سال ۲۰۱۴ توافق کردند که تا این سال هر کدام حداقل ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی را صرف امور نظامی کنند. لتونی که در سال ۱۹۴۰ توسط اتحاد جماهیر شوروی مورد حمله قرار گرفت و تا سال ۱۹۹۱ استقلال خود را به دست نیاورد، امسال ۲.۴ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف امور نظامی خواهد کرد که بخشی از برنامه برای رسیدن به ۳ درصد در سال ۲۰۲۷ است. کانادا حدود ۱.۳ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به ارتش این کشور اختصاص می‌دهد و هیچ برنامه‌ای برای رسیدن آن به ۲ درصد ندارد.
یکی از اساسی‌ترین تفرقه و اختلافات این اتحاد، نابرابری در نحوه نگاه کشورهای عضو به تهدیدات است. ناتو، تروریسم و روسیه را به عنوان تهدیدهای اصلی خود فهرست می‌کند. بسیاری از مقامات ترکیه و سایر کشورهای عضو در امتداد دریای مدیترانه بیش از روسیه نگران درگیری‌های منطقه‌ای، مهاجرت غیرقانونی و تروریسم هستند.
تقریبا یک‌سوم جمعیت لتونی با حدود ۱.۹ میلیون نفر، روس هستند که میراث دوران شوروی است. تنش‌ها در داخل این کشور و در امتداد مرزهای آن با روسیه و بلاروس، متحد نزدیک مسکو بالاست.
برنامه‌ریزان ناتو، حمله آشکار روسیه به یک کشور همسایه را در آینده نزدیک بعید می‌دانند، هرچند اخیرا برخی از مقامات نظامی در کشورهای ناتو گفته‌اند مسکو ممکن است به اندازه کافی برای حمله در چند سال آینده قوی باشد. در کوتاه‌مدت، آنها نگرانند که مسکو ممکن است با تحریک روس‌های محلی و استفاده از تنش‌ها به عنوان بهانه‌ای برای پادرمیانی، مانند کار کرملین در شرق اوکراین، جرقه درگیری را در کشورهای اطراف ایجاد کند.
برای مانور لتونی، سربازانی که به زبان‌های مختلف صحبت می‌کردند برای برقراری ارتباط مشکل داشتند. انگلیسی و فرانسوی زبان‌های رسمی ناتو هستند، اما تسلط بحث دیگری است.
«جاناتان کاکس» از ارتش کانادا گفت، مشکل دیگر «رادیوهایی بود که گاهی با هم کار می‌کنند و بیشتر اوقات اینطور نیست. اما همیشه مشکلات ارتباطی وجود دارد، مهم نیست چه اتفاقی می‌افتد.» او گفت عملیات‌ها به دلیل طرح‌های ساده و یکپارچگی موفقیت‌آمیز است. او گفت: «هر کشوری روش خاص خود را برای انجام آن دارد، اما هدف و تأثیر آن در گروه نبرد یکسان بود.»
مساله یکنواختی، مدت‌هاست که برای ناتو یک چالش بوده است. در رزمایش «پیکان بلورین» متحدان خودروهای زرهی LAV-۶ کانادایی، تانک‌های آمریکایی، آلمانی و لهستانی و خودروهای شناسایی CVR-T ساخت بریتانیا را مستقر کردند. هر کدام از این‌ها نیاز به قطعات یدکی و نگهداری متفاوتی دارند.
استاندارد کردن تجهیزات بزرگ، دلهره‌آور است، زیرا تولید آن یک تجارت پرسود به شمار می‌رود و کمتر کشوری می‌خواهد آن را واگذار کند. ایالات متحده حدود ده‌ها سیستم نظامی اصلی مانند هواپیما، کشتی و تانک دارد. به گفته راب باوئر، دریاسالار هلندی که بلندپایه‌ترین مقام نظامی ناتوست، در اروپا، جایی که بیشتر کشورها از تولیدکنندگان تسلیحات ملی خود محافظت می‌کنند و اغلب برای سفارشات صادراتی رقابت می‌کنند، اعضای اتحاد از ۱۷۲ مدل استفاده می‌کنند.
تجهیزات کوچک‌تر هم می‌تواند مشکل‌ساز باشد. برنامه‌ریزان سال‌ها تلاش کرده‌اند تا اطمینان حاصل کنند که رادیوهای میدانی امن از کشورهای مختلف سازگار هستند، چالشی که با نیاز به رمزگذاری دیجیتال و اقدامات برای مقابله با جنگ الکترونیک، عمیق‌تر شده است.
پس از جنگ سرد، چنین تفاوت‌های فنی اهمیت چندانی نداشت، زیرا نیروهای ناتو از کشورهای مختلف به ندرت در کنار یکدیگر می‌جنگیدند. اکنون، آنها باید بتوانند تجهیزات را به اشتراک بگذارند و بدانند که توپ‌های یک ارتش می‌توانند گلوله‌های ارتش دیگری را هم شلیک کنند.
برنامه‌ریزان اتحاد ناتو، بایدها و نبایدهای تجهیزات را تنظیم کرده‌اند و تلاش کرده‌اند تا اطمینان حاصل کنند که تجهیزات به صورت متقابل عمل می‌کنند. باوئر می‌گوید حتی برای یکی از اساسی‌ترین استانداردهای ناتو که گلوله‌های توپخانه ۱۵۵ میلی‌متری است، کشورهای عضو ۱۴ مدل مختلف تولید می‌کنند. برخی از گلوله‌ها نمی‌توانند وارد پرتابه‌های دیگر شوند، در حالی که برخی ممکن است مناسب باشند، اما به نرم‌افزار هدف‌گیری وصل نمی‌شوند.
بسیاری از آن، حدود ۲۰۰ سیستم تسلیحاتی مختلف ارائه شده به اوکراین، از طرف کشورهای ناتوست. این آش شله قلمکار، یک کابوس تعمیر و نگهداری برای اوکراین ایجاد و آن را مجبور کرده است برای تهیه قطعات یدکی به تقلا بیفتد.
«مالکوم ادگار» از ارتش ایالات متحده که فرماندهی تانک‌های آبرامز و خودروهای جنگی بردلی در لیتوانی را بر عهده دارد، گفت یافتن راه‌هایی برای رفع مسائل و اختلافات یکی از مزایای تمرینات چند کشوری مانند «پیکان بلورین» است. ادگار گفت: «ما فقط نمی‌گوییم که می‌توانیم این کار را با هم انجام دهیم، بلکه نشان می‌دهیم که این کار شدنی است. همه چیز به انجام تکرار و تمرین مربوط می‌شود.»
