اقیانوس‌ها بار دیگر در ژئوپلیتیک اهمیت پیدا کرده‌اند. اکونومیست در یادداشتی با عنوان «به عصر جدید قدرت دریایی جهانی خوش آمدید» ویژگی‌های این دوره جدید از رقابت کشورها در آبهای بین‌المللی را شرح داده است.
هداپرس: اقیانوس‌ها بار دیگر در ژئوپلیتیک اهمیت پیدا کرده‌اند. اکونومیست در یادداشتی با عنوان «به عصر جدید قدرت دریایی جهانی خوش آمدید» ویژگی‌های این دوره جدید از رقابت کشورها در آبهای بین‌المللی را شرح داده است. اکوایران این یادداشت را در دو بخش ترجمه کرده است که در ادامه بخش اول آن را می‌خوانید:
در خاورمیانه، یمنی‌ها کشتی‌های اسرائیلی را دریای سرخ تهدید می‌کنند. تایوان در آستانه انتخاباتی است که می‌تواند آینده آن را رقم بزند. نبرد بر سر جزیره شامل یک جنگ دریایی شدید میان چین و آمریکا خواهد بود که فراتر از اقیانوس آرام امتداد می‌یابد. و در اروپا، جنگ اوکراین ممکن است به رقابت دریایی برای دریای سیاه و کریمه تبدیل شود. قدرت دریایی به صحنه بازگشته است.
در این دوره جدید، نیروی دریایی جبهه غربی نقاط قوتی دارد. آمریکا و متحدانش هنوز پیشرفته‌ترین زیردریایی‌ها را در اختیار دارند. آن‌ها در اتحادها و شراکت‌های دریایی به هم پیوسته‌اند، کاری که روسیه یا چین نکرده‌اند. اما برتری دریایی آن‌ها در حال فرسوده شدن است. نیروی دریایی چین اکنون بزرگترین نیروی دریایی جهان است (نمودار را ببینید). کارخانه‌های کشتی سازی آمریکا رو به زوال رفته‌اند. و نیروهای دریایی اروپا سایه‌ای از خود سابقشان هستند و بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۸، ۲۸ درصد از زیردریایی‌ها و ۳۲ درصد ناوچه‌ها و ناوشکن‌های خود را بازنشست کرده‌اند.
این روندها ناامید کننده هستند. با وجود سیاست‌های حمایت‌گرایانه رو به رشد دولت‌ها، دریاها همچنان یک مجرای حیاتی برای اقتصاد جهانی هستند.حدود ۸۰ درصد تجارت جهانی از نظر حجم و حدود ۵۰ درصد از نظر ارزش، از طریق دریا جابجا می‌شود.
نمونه‌های متعددی وجود دارد که در صورت اختلال در آن چه اتفاقاتی می‌افتد. همه‌گیری کرونا در سال ۲۰۲۰ باعث هرج و مرج در زنجیره‌های تامین شد، و همان اتفاق یک سال بعد با انسداد کانال سوئز توسط کشتی کانتینری اورگیون رخ داد. حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ بازار جهانی غلات را مختل کرد. و حملات موشکی یمنی‌ها در دریای سرخ در ماه های اخیر باعث شده است که هزینه‌های حمل و نقل آسیا به اروپا -با تغییر مسیر کشتی در اطراف آفریقای جنوبی- سه برابر شود.
شریان‌های دریایی فقط کالاهای فیزیکی را حمل نمی کنند. بیش از ۵۷۴ کابل مخابراتی زیردریایی فعال یا برنامه ریزی شده در سراسر جهان وجود دارد که ۹۷ درصد از ترافیک اینترنت جهانی را حمل می‌کنند. جنگ در اوکراین و تنش‌های ناشی از آن در اروپا بر خطر ژئوپلیتیک برای این زیرساخت‌ها تاکید کرده است. در سال ۲۰۲۲ خطوط لوله گاز نورد استریم ۱ و ۲ در دریای بالتیک توسط مهاجمان ناشناس منفجر شد. یک سال بعد کابل‌های داده بین استونی، فنلاند و سوئد به طرز مرموزی قطع شد.
اگر اقیانوس‌ها قلب نظم بین‌الملل باشند، در عین حال مکان‌هایی هستند که چالش‌های فعلی برای آن نظم در حال وقوع است. محور رقابت چین و آمریکا مربوط به تسلط بر دریاهای آسیا است. آمریکا و متحدانش دست به دست هم داده اند تا ادعاهای چین در مورد دریای چین جنوبی را به چالش بکشند و ناوگان رو به رشد زیردریایی و کشتی‌های آن را تحت نظر بگیرند. نیروی دریایی ارتش آزادیبخش خلق در حال ساخت ناو گروه‌های ضربتی هواپیمابر است- سومین ناو بومی آن، فوجیان، تقریباً تکمیل شده است. این کشور همچنین به دنبال جایگاهی در بنادر سراسر جهان است، از جزایر سلیمان گرفته تا گینه استوایی و امارات متحده عربی.
حکمرانی بر دریاها
ژئوپلیتیک در دریا از چند جهت با رقابت در خشکی متمایز است. نیروهای زمینی به یک مکان خاص اعزام می‌شوند، یک ماموریت را انجام می‌دهند و باز می‌گردند. یک ماموریت آموزشی به ندرت به جنگ تبدیل می‌شود. در مقابل، کشتی‌های جنگی برای سفرهای آزاد اعزام می‌شوند که هدف آن‌ها می‌تواند در یک لحظه تغییر کند. یک کشتی ممکن است یک روز در یک بندر متحد لنگر می‌اندازد و روز دیگر باید موشک‌های شلیک‌شده از یمن را ساقط کند.
علاوه بر این، اقیانوس‌ها به طور طبیعی محیط‌هایی برای رقابت هستند. دریاهای آزاد آبهای بین المللی هستند. کنوانسیون حقوق دریاهای سازمان ملل به کشورها یک منطقه اقتصادی انحصاری به طول ۳۷۰ کیلومتر از سواحلشان اعطا می‌کند، اما دولت‌ها در مورد جزئیات اختلاف دارند. آمریکا این کنوانسیون را امضا نکرده است. چین مقررات کلیدی را نادیده می‌گیرد. ارتش‌ها در زمان صلح به ندرت در مورد چنین قواعد مه آلودی با یکدیگر درگیر می‌شوند.
در عین حال، قدرت دریایی ابزاری انعطاف‌پذیر برای حکمرانی است زیرا در برابر تشدید تنش سریع مقاومت می‌کند. در یک بحران روی زمین، ارتش‌ها را می‌توان به سرعت با نیروهای کمکی تقویت کرد. در دریا، ارسال نیرو به نقطه درگیری زمان بیشتری می‌برد. انتساب – تعیین اینکه چه کسی به چه کسی حمله کرده است – نیز بیشتر طول می‌کشد. بنابراین، بحران‌های دریایی کمتر به درگیری‌های خونبار تبدیل می‌شوند. تصمیم کره جنوبی برای خویشتنداری پس از حمله زیردریایی کره شمالی و غرق کردن یکی از کشتی‌های جنگی آن در سال ۲۰۱۰ یک نمونه است.
آبهای عمیق
سرعت نسبتا پایین رویارویی‌های دریایی و ابهامات ذاتی آن، به توضیح این کمک می‌کند که چرا چین از کشتی‌های ماهیگیری نظامی شده برای زورگویی به همسایگان خود در سراسر دریای چین جنوبی استفاده کرده است.
نیک چایلدز از مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک، می‌گوید: در دوران پس از جنگ سرد، اقیانوس‌ها به «مجرای خوش‌خیم برای نمایش قدرت» تبدیل شده بودند. نیروی دریایی آمریکا و متحدانش در اوقات فراغت افغانستان و عراق را بمباران می‌کردند. گهگاه دزدان دریایی را شکار می‌کردند. آقای چایلدز می‌گوید: «اکنون ما به عصر جدیدی بازگشته‌ایم که در آن کشورهای باید برای جنگ بلقوه در دریا آماده شوند.» این قلمرو ناآشنایی است. آخرین افسری که در جنگ فالکلند بین بریتانیا و آرژانتین -آخرین جنگ دریایی بزرگی که یک کشور ناتو به راه انداخت- خدمت کرده است، سال‌هاست که بازنشسته شده است.
برای مبارزه با دشمنان سرسخت‌تر، کشتی‌ها بزرگ‌تر و مسلح‌تر می‌شوند. نسل بعدی ناوشکن‌های آمریکا قرار است ۳۰ درصد موشک‌های بیشتری حمل کنند. چشم انداز جنگ دریایی با شدت بالا همچنین اهمیت زیردریایی‌ها را افزایش می‌دهد. تجهیزات نظارتی مدرن و سلاح‌های هدایت شونده دقیق، کشتی‌های سطحی بزرگ را به طور فزاینده‌ای در معرض خطر قرار می‌دهد، به ویژه زمانی که به سواحل دشمن نزدیک‌تر هستند. زیردریایی‌ها به مراتب کمتر در برابر این تهدید آسیب‌پذیر هستند. حرکات و ماموریت‌های آن‌ها معمولاً محرمانه است و می‌توانند برای جمع‌آوری اطلاعات الکترونیکی یا پیاده کردن نیروهای ویژه، ردیابی مخفیانه ناوگان دشمن در دریا یا پرسه زدن در نزدیک ساحل در شرایط بحرانی به صورت مخفیانه وارد آبهای دشمن شوند. زیردریایی‌های کلاس اوهایو تا ۱۵۴ موشک کروز حمل می‌کنند که ۲۶ درصد بیشتر از مجهزترین کشتی سطحی آمریکاست.
جنگ زیردریایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا در آنجاست که غرب بیشترین برتری تکنولوژیکی را نسبت به روسیه و چین دارد، که هر دو ظرفیت محدودی برای شناسایی، ردیابی و هدف قرار دادن زیردریایی‌های آمریکایی و متحدان دارند. این توضیح می‌دهد که چرا یک قدرت متوسط مانند استرالیا مایل است در طول سه دهه صدها میلیارد دلار برای اجاره زیردریایی‌های هسته‌ای آمریکایی و ساخت زیرساخت‌های جدید با بریتانیا هزینه کند. قرارداد آکواس در سال ۲۰۲۱ توسط این سه کشور امضا شد که زیربنای کلاس زیردریایی‌های آکواس نیز هست که تاکید روزافزون بر قدرت آتش را نشان می‌دهد: برخلاف زیردریایی‌های کنونی بریتانیا، یک سیستم پرتاب عمودی، با موشک‌های بسیار بیشتر خواهد داشت.
جنگ‌های اوکراین و خاورمیانه نشان می‌دهد که چگونه می‌توان از چنین سلاح‌هایی در یک درگیری بزرگ در دریا استفاده کرد. روسیه آبهای اوکراین را مین گذاری کرده و به کشتی‌های باری پهلو گرفته در بندر اودسا موشک شلیک کرده است. یمنی‌ها هواپیماهای بدون سرنشین و موشک‌های بالستیک به کشتی‌های تجاری شلیک کرده‌اند و توانسته‌اند با فرود بر روی حداقل یک کشتی، آن را توقیف کنند.
